Tranh chấp về lối đi chung là tranh chấp phổ biến, rất hay gặp phải ở thực tế, có nhiều trường hợp tranh chấp cũng rất phức tạp, nhất là căn cứ để giải quyết tranh chấp.
Tranh chấp về lối đi cần được xem xét theo hai trường hợp sau:
Trường hợp 1: Tranh chấp về quyền mở lối đi qua
Căn cứ khoản 1 Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 và khoản 1 Điều 171 Luật Đất đai 2013, chủ bất động sản ở phía trong (bất động sản bị vây bọc) mà không có lối đi hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng thì có quyền yêu cầu chủ bất động sản ở phía ngoài (bất động sản vây bọc) dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Các bên thỏa thuận về vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án nhân dân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định.
Trường hợp 2: Tranh chấp về lối đi do hành vi lấn, chiếm đất giữa những người sử dụng đất liền kề
Tùy từng trường hợp cụ thể để xác định khi nào là tranh chấp đất đai nhưng hầu hết các vụ việc xảy ra do hành vi lấn, chiếm đất giữa những người sử dụng đất liền kề trên thực tế là tranh chấp đất đai.
Căn cứ khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013 và khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, tranh chấp về lối đi do hành vi lấn, chiếm giữa những người sử dụng đất liền được xác định là tranh chấp đất đai (tranh chấp trong việc xác định ai là người có quyền sử dụng đất).
Ảnh minh họa
Giải quyết tranh chấp về lối đi không có Sổ đỏ
Cách giải quyết khi xảy ra tranh chấp về quyền mở lối đi qua
Tranh chấp về quyền mở lối đi qua là tranh chấp dân sự nên thủ tục giải quyết được thực hiện theo thủ tục giải quyết vụ án dân sự, bao gồm những bước cơ bản sau:
Bước 1: Nộp đơn khởi kiện
Bước 2: Tiếp nhận và thụ lý đơn
Bước 3: Chuẩn bị xét xử sơ thẩm
Bước 4: Xét xử sơ thẩm
Về mặt lý thuyết thì có nhiều phương thức giải quyết tranh chấp như thương lượng, hòa giải, nhưng thực tế phương thức khởi kiện vẫn đạt hiệu quả cao nhất.
Cách giải quyết tranh chấp về lối đi do hành vi lấn, chiếm đất giữa những người sử dụng đất liền kề
* Hòa giải: Bên thứ ba làm trung gian hòa giải khi xảy ra tranh chấp đất đai chủ yếu là trưởng thôn, trưởng ấp, tổ trưởng tổ dân phố, công chức địa chính hoặc đại diện Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất.
Phương thức giải quyết tranh chấp này trên thực tế có hiệu quả khá cao, nhất là khu vực nông thôn.
* Khởi kiện tại Tòa án nhân dân hoặc đề nghị Ủy ban nhân dân có thẩm quyền giải quyết
Dù là khởi kiện hoặc đề nghị Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện giải quyết thì các bên tranh chấp phải hòa giải bắt buộc tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất (theo khoản 2 Điều 202 Luật Đất đai 2013).
Căn cứ giải quyết tranh chấp về lối đi khi không có Sổ đỏ
(Căn cứ này áp dụng khi tranh chấp về lối đi là tranh chấp đất đai)
Trong trường hợp các bên tranh chấp không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 và Điều 18 Nghị định 43/2014/NĐ-CP thì việc giải quyết tranh chấp được thực hiện dựa theo các căn cứ sau:
– Chứng cứ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất do các bên tranh chấp đưa ra.
– Thực tế diện tích đất mà các bên tranh chấp đất đai đang sử dụng ngoài diện tích đất đang có tranh chấp và bình quân diện tích đất cho 01 nhân khẩu tại địa phương.
– Sự phù hợp của hiện trạng sử dụng thửa đất đang có tranh chấp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
– Chính sách ưu đãi người có công của Nhà nước.
– Quy định pháp luật về giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất
Nguồn: Luật Việt Nam
