Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng có một nghịch lý trong chính sách nhà ở xã hội là để thuộc diện mua nhà ở xã hội thì phải nghèo, nhưng để vay được tiền mua nhà thì lại phải khá giả.
Theo báo cáo của các địa phương, trong giai đoạn 2021-2025, hoàn thành 41 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, nhà ở công nhân với quy mô xây dựng khoảng 19.516 căn; đang tiếp tục triển khai 294 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 288.499 căn.
Trong đó, chương trình phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị mới hoàn thành việc đầu tư xây dựng 34 dự án, quy mô xây dựng khoảng 14.202 căn hộ; đang tiếp tục triển khai 201 dự án, quy mô xây dựng khoảng 161.227 căn hộ.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay có nhiều rào cản đối với các mục tiêu trong chính sách phát triển nhà ở xã hội, một trong số đó là vấn đề thu nhập của đối tượng được mua nhà ở xã hội.
Để mua được nhà ở xã hội thì người mua phải thuộc diện có thu nhập thấp. Theo Nghị định số 49/2021(sửa đổi Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội), người có thu nhập thấp là người có mức thu nhập không phải đóng thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật. Nhưng vấn đề thu nhập của người dân rất khó thống kê chính xác, nên quy định về người có thu nhập thấp không phản ánh đúng thực tế.
Ảnh minh họa
Ông Nguyễn Anh Quê, Chủ tịch Tập đoàn G6 cho rằng, giả sử một căn nhà ở xã hội diện tích trung bình là 65m2 và giá trung bình 17-18 triệu đồng/m2 thì giá mỗi căn hộ đã trên một tỉ đồng. Người mua nhà phải đáp ứng một số chỉ tiêu tài chính như có 30% giá trị căn hộ, 2% phí bảo trì và phải có khả năng trả nợ gốc và lãi hàng tháng.
Tuy nhiên, với thu nhập của 2 vợ chồng mà chưa đến mức phải đóng thuế thu nhập (11 triệu đồng), cộng với chi phí sinh hoạt và nuôi con thì không thể nào đủ sức để mua nhà và trả lãi hàng tháng. Do vậy, quy định về thu nhập dưới mức đóng thuế rất bất hợp lý.
Người dân muốn mua được nhà thì phải có tiền để trả gốc, trả lãi. Người dân muốn vay của ngân hàng thương mại cũng rất khó vì không có tài sản thế chấp. Thậm chí, người mua phải có vốn 20% tiền nhà, nhưng với những gia đình nhà nghèo thì điều này cũng rất khó khăn”, ông Đức Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI cho rằng nếu không chứng minh được khả năng trả nợ trong suốt vài chục năm vay mua nhà thì ngân hàng không dám cho vay vì lo ngại mất vốn.
Điều này dẫn đến một nghịch lý là để thuộc diện mua nhà ở xã hội thì phải nghèo, nhưng để vay được tiền mua nhà thì lại phải khá giả. Đây cũng là lý do dẫn đến thực trạng người mua được nhà ở xã hội toàn người khá giả, chứ người nghèo không thể mua được.
